بسیاری از والدین دربارۀ علائم احتمالی اوتیسم در فرزند خردسال شان نگرانند؛ اما، سؤال اینجاست که در چه سنی می توان اوتیسم را به طور قابل اعتماد تشخیص داد و آیا پیش از این سن جای نگرانی وجود دارد؟
برخلاف خیلی از اختلالات مزمن، هیچ آزمون یا تست پزشکی وجود ندارد که بتوان بر اساس نتایج آن بتوان به این سؤال والدین پاسخ روشنی داد که آیا فرزندشان دچار اوتیسم است یا خیر. به جای آن، والدین، مراقبان و کارشناسان باید به دنبال علائم رشدی باشند که با افزایش سن کودک ظهور پیدا می کند و این علائم ممکن است در نخستین ماه های (یا سال های) زندگی کودک ظاهر شوند یا نشوند.
در حدود 1 نفر از هر 44 کودک تشخیص اختلال طیف اوتیسم (ASD) دریافت خواهد کرد.
با توجه به این شیوع بالا، والدین نگران می شوند، به ویژه اگر فرزندشان در رسیدن به نقاط عطف رشدی نسبت به همسالانش تأخیر داشته باشد. با این حال، هر تاخیر تکاملی به معنای اوتیسم نیست و خیلی از کودکان دچار تاخیر رشدی سرانجام به همسالان شان می رسند.
پس زودترین سنی که می توان اوتیسم را در کودک تشخیص داد چیست؟
در این مطلب می خواهیم به آنچه والدین و سایر مراقبان کودک نیاز دارند بدانند می پردازیم.
آیا اوتیسم زود خودش را نشان می دهد؟
«آیا اوتیسم زود خودش را نشان می دهد؟» سؤال رایجی است که والدین از کارشناسان می پرسند. بررسی و پیگیری نقاط عطف رشدی، به خصوص موارد مربوط به رشد اجتماعی و هیجانی، بخش مهمی از بررسی سلامت کودک در نخستین سال های زندگی هستند.
شما می توانید رشد فرزندتان را از تولد تا 36 ماهگی، با استفاده از بستۀ کامل «آزمون مقیاس زبانی نوزاد-نوپای روزتی»، در 6 حیطه رشدی تعامل-دلبستگی، کاربردشناسی، اشاره، بازی، درک زبانی و بیان زبانی، به راحتی و با دقت، مورد سنجش و پایش قرار دهید.
در حالی که خیلی از والدین به سرعت فرض را بر این می گذارند که وجود تأخیر رشدی در فرزندشان ناشی از مشکلی جدی است، آگاهی از این که چه زمانی واقعاً اوتیسم خودش را نشان می دهد و علائمش چیست، کمک کننده است.
اوتیسم می تواند زود خودش را نشان دهد، ولی زودتر از سن 2 سالگی نمی توان اوتیسم را به طور قابل اعتماد تشخیص داد.
نکتۀ مهمی که باید به خاطر بسپارید اینست که دقت ارزیابی ها بر اساس علائم اولیه اختلال طیف اوتیسم می تواند پایین باشد و قبل از سن 2 سالگی کودکانی که این علائم را نشان می دهند ممکن است طبیعی باشند.
قابل ذکر است، در حالی که نمی توان اوتیسم را قبل از 24 ماهگی به نحو قابل اعتماد تشخیص داد، این احتمال وجود دارد که کودکی که پس از 12 ماهگی علائم اوتیسم را نشان می دهد، به ASD مبتلا شود.
در مطالعه ای که به تازگی با هدف بررسی ارزیابی های رشدی روی 1200 نوپای 12 تا 36 ماهه انجام شده، کمتر از 2 درصد کودکانی که فرض می شده دچار اوتیسم هستند، بعداً تشخیص اوتیسم نگرفتند. در حالی که، 24 درصد کودکانی که بر اساس ارزیابی های اولیه طبیعی تشخیص داده شده بودند، بعداً تشخیص اوتیسم گرفتند.
هیچ راهی وجود ندارد که بتوان، قبل از 2 سالگی، با قطعیت کامل تشخیص داد که آیا کودک اوتیسم دارد یا ندارد و برای خیلی از کودکان تشخیص در سنین بالاتر صورت می گیرد.
با این حال، کاری که والدین می توانند انجام دهند اینست که علائم اولیه اوتیسم را بیاموزند تا در صورت نیاز خدمات درمانی را در زودترین زمان ممکن دریافت کنند.
علائم اوتیسم در خردسالان و نوپایان
بعضی از تأخیرهای اولیه ای که بیشترین ارتباط را با تشخیص بعدی اوتیسم دارند، عبارتند از:
- عدم برقراری تماس چشمی
- واکنش های منفی قوی به تغییر فعالیت های روزمره یا محیط زندگی
- ناتوانی در برقراری ارتباط نسبت به سن و گروه همسالان
- عدم علاقه به تعاملات اجتماعی با والدین و اطرافیان
اگر شما والدی هستید که فرزندتان یک یا بیش از یکی از علائم اولیه اوتیسم را نشان می دهد، با روانپزشک کودک و نوجوان مشورت کنید.
غربالگری ها و مداخله های زودهنگام می تواند کمک زیادی به کودکان دچار اختلال طیف اوتیسم کند؛ ولی، اگر سن فرزندتان کمتر از 24 ماهگی است، به شما توصیه می شود که صرفاً روند رشد او را زیر نظر داشته باشید.
اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ گفتاردرمانی هستید، به سایر پُست های من در «اخبار علمی» مراجعه نمایید.
دکتر مجید اوریادی
دکترای تخصصی گفتاردرمانی