یکی از نگرانی‌های رایج والدین درباره داروهای تجویز شده برای کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD)، احتمال اعتیادآور بودن این داروهاست. در ادامه توضیحاتی برای رفع این نگرانی و ارائه اطلاعات دقیق آمده است.
داروهای رایج برای درمان ADHD، به‌ویژه داروهای محرک مانند متیل‌فنیدات (ریتالین) و آمفتامین‌ها (آدرال)، بر مواد شیمیایی مغز مانند دوپامین و نوراپی‌نفرین تأثیر می‌گذارند. این داروها اگر تحت نظر پزشک متخصص و با دوز صحیح مصرف شوند، به ندرت باعث اعتیاد در کودکان می‌شوند.
داروهای محرک برای مدیریت علائم ADHD طراحی شده‌اند و زمانی که به صورت مناسب تجویز شوند، عملکرد طبیعی مغز را بهبود می‌بخشند. اما استفاده نادرست یا خودسرانه از این داروها ممکن است خطر اعتیاد را افزایش دهد.
چرا مصرف داروهای ADHD تحت نظر پزشک ایمن است؟
1. دوز کنترل‌شده:
پزشک متخصص دوز دقیق دارو را برای هر کودک متناسب با نیازهای او تعیین می‌کند. این دوزها برای درمان و نه ایجاد وابستگی طراحی شده‌اند.
2. نظارت مداوم:
پزشکان به طور مرتب علائم کودک، پاسخ به دارو و هرگونه عوارض جانبی را ارزیابی می‌کنند و در صورت نیاز دوز را تنظیم می‌کنند.
3. مصرف هدفمند:
داروها فقط برای کاهش علائم ADHD استفاده می‌شوند و در ساعات معینی از روز مصرف می‌شوند، که خطر سوءمصرف را کاهش می‌دهد.
آیا کودکان با مصرف طولانی‌مدت به دارو وابسته می‌شوند؟
تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف طولانی‌مدت داروهای ADHD در کودکان منجر به وابستگی یا اعتیاد نمی‌شود، به شرطی که داروها تحت نظر پزشک مصرف شوند. در حقیقت، این داروها به کودکان کمک می‌کنند تا تمرکز و رفتارهای خود را مدیریت کنند و در محیط‌های آموزشی و اجتماعی موفق‌تر عمل کنند.
آیا داروهای غیرمحرک جایگزین ایمن‌تری هستند؟
برای کودکانی که داروهای محرک برای آن‌ها مناسب نیست یا عوارض جانبی ایجاد می‌کنند، پزشکان ممکن است داروهای غیرمحرک مانند آتوموکستین (استراترا) یا گوانفاسین تجویز کنند. این داروها کمتر احتمال اعتیاد دارند و می‌توانند به خوبی علائم ADHD را مدیریت کنند.
نکاتی برای والدین: کاهش نگرانی از اعتیاد
1. اطمینان از مصرف صحیح دارو:
داروها را طبق تجویز پزشک و تحت نظارت او به کودک بدهید.
2. اجتناب از مصرف خودسرانه:
هرگز دوز دارو را بدون مشورت پزشک تغییر ندهید یا دارو را به دیگران توصیه نکنید.
3. آگاهی از عوارض جانبی:
اگر نگران عوارض جانبی دارو هستید، با پزشک مشورت کنید. در اغلب موارد، تنظیم دوز یا تغییر دارو می‌تواند مشکلات را برطرف کند.
4. ترکیب دارو با درمان‌های مکمل:
استفاده از رفتاردرمانی، آموزش مهارت‌های اجتماعی و سایر مداخلات می‌تواند تأثیر دارو را تقویت کند و نیاز به دوزهای بالاتر را کاهش دهد.
نتیجه‌گیری
داروهای ADHD زمانی که به درستی و تحت نظر پزشک مصرف شوند، ایمن و مؤثر هستند و به ندرت خطر اعتیاد دارند. والدین باید به جای نگرانی بیش‌ازحد، بر همکاری نزدیک با پزشکان و نظارت بر مصرف داروی فرزندشان تمرکز کنند.
اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ گفتاردرمانی هستید، به سایر پُست های من در «اخبار علمی» مراجعه نمایید.
دکتر مجید اوریادی
دکترای تخصصی گفتاردرمانی