برای تقویت حافظه فعال کلامی در سنین مختلف از تولد تا 6 سالگی، می‌توان از بازی‌هایی استفاده کرد که به تدریج سطح دشواری را افزایش دهند و به کودک کمک کنند تا توانایی‌های زبانی و حافظه فعال خود را تقویت کند. در اینجا چند بازی مناسب برای هر گروه سنی آورده شده است:
1. از تولد تا 2 سالگی:
در این سن، حافظه فعال کودک هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و بیشتر بازی‌ها باید بر اساس شنیدن و مشاهده باشند. بازی‌هایی که شامل زبان، صدا و ارتباط غیرکلامی هستند می‌توانند کمک کنند.
- بازی تکرار صداها و کلمات: والدین می‌توانند صداها و کلمات ساده‌ای مانند اسم‌های حیوانات یا اشیاء اطراف کودک را تکرار کنند. کودک به مرور شروع به یادآوری و تقلید این صداها می‌کند.
- بازی با تصاویر و کلمات: استفاده از کارت‌های تصویری که در آنها تصاویری از حیوانات یا اشیاء با نام‌هایشان نوشته شده است. والدین نام هر تصویر را می‌گویند و سپس از کودک می‌خواهند که تصویر مرتبط را نشان دهد.
- بازی صداگذاری: والدین می‌توانند صداهای مختلف مانند صدای حیوانات، خودروها یا وسایل مختلف را تولید کنند و از کودک بخواهند که صدای مشابه را تکرار کند.
2. 2 تا 3 سالگی:
در این سن، کودکان به تدریج شروع به یادگیری کلمات جدید و استفاده از زبان برای برقراری ارتباط می‌کنند. بازی‌ها باید به تقویت این مهارت‌ها کمک کنند.
- بازی «چه چیزی در جعبه است؟»: در این بازی، کودک باید نام اشیاء داخل یک جعبه یا کیسه را به یاد بیاورد و به‌صورت شفاهی بگوید. این بازی به تقویت حافظه فعال کلامی کمک می‌کند.
- بازی با کتاب‌های تصویری و داستان‌های کوتاه: خواندن کتاب‌های تصویری برای کودک و درخواست از او برای یادآوری داستان یا تکرار کلمات و جملات ساده می‌تواند حافظه کلامی او را تقویت کند.
- بازی «آیا می‌توانی تکرار کنی؟»: در این بازی، والدین جمله‌ای ساده می‌گویند و از کودک می‌خواهند که آن را تکرار کند. می‌توان جملات ساده مانند "من یک توپ دارم" را به کودک گفت و از او خواست که آن را تکرار کند.
3. 3 تا 4 سالگی:
در این سن، کودکان توانایی‌های زبانی پیشرفته‌تری دارند و می‌توانند جملات پیچیده‌تری را به یاد بیاورند و بازسازی کنند.
- بازی «من در حال سفر به...»: در این بازی، والدین داستانی ساده مانند "من به باغچه می‌روم" را شروع می‌کنند و از کودک می‌خواهند تا بخشی از آن را به یاد بیاورد و ادامه دهد. این بازی به تقویت حافظه فعال و زبان کمک می‌کند.
- بازی «پازل کلمات»: پازل‌هایی با کلمات ساده و تصاویری که با آنها مرتبط هستند، می‌تواند کمک کند تا کودک کلمات را به خاطر سپرده و آنها را به‌درستی ترکیب کند.
- بازی «یادآوری و تعریف داستان»: از کودک بخواهید که داستانی ساده را که اخیراً شنیده است بازسازی کند. این کار حافظه فعال کلامی و توانایی یادآوری اطلاعات را تقویت می‌کند.
4. 4 تا 5 سالگی:
در این سن، کودکان به‌طور چشمگیری توانایی‌های زبانی خود را گسترش داده و می‌توانند جملات پیچیده‌تر را درک و تولید کنند.
- بازی «یادآوری توالی»: از کودک بخواهید تا مجموعه‌ای از کلمات یا جملات را به‌طور مرتب تکرار کند. مثلا به او بگویید: "سیب، گلابی، موز" و از او بخواهید که آنها را دوباره به ترتیب بگوید. این بازی تقویت حافظه فعال و توانایی یادآوری ترتیب کلمات را تقویت می‌کند.
- بازی «حدس بزنید چی دارم»: در این بازی، والدین یک شیء را در دست خود پنهان می‌کنند و کودک باید با سوالات کلامی حدس بزند که آن شیء چیست. این بازی به تقویت توانایی‌های حافظه فعال و زبانی کودک کمک می‌کند.
- بازی «داستان‌سازی»: والدین می‌توانند با کودک خود یک داستان ساده بسازند، به این صورت که هر کدام جمله‌ای به داستان اضافه کنند. این بازی نه تنها به تقویت حافظه کلامی بلکه به تقویت خلاقیت و توانایی داستان‌گویی نیز کمک می‌کند.
5. 5 تا 6 سالگی:
در این سن، کودکان می‌توانند جملات پیچیده‌تر و ارتباط‌های کلامی بیشتری برقرار کنند. بازی‌ها باید بر اساس تقویت حافظه کلامی و توانایی ساخت جملات پیچیده‌تر طراحی شوند.
- بازی «دنبال کردن دستورات پیچیده»: از کودک بخواهید که دستورات پیچیده‌تری را به‌طور شفاهی دنبال کند، مانند "یک کتاب بردار، آن را باز کن، و یک داستان بخوان." این بازی به تقویت حافظه فعال کلامی و توانایی پردازش دستورات پیچیده کمک می‌کند.
- بازی «کلمات جادویی»: این بازی شامل یک سری از کلمات است که کودک باید آنها را به یاد آورد و در جملات درست استفاده کند. این کلمات می‌توانند شامل اسم، فعل و صفت باشند که کودک باید آنها را با توجه به بافت جمله به‌درستی ترکیب کند.
- بازی «معماهای کلامی»: معماهای ساده که نیاز به پردازش و تحلیل اطلاعات دارند (مانند "چه کسی در باغچه است؟") می‌تواند حافظه فعال کلامی را تقویت کرده و توانایی حل مسئله و یادآوری را در کودک افزایش دهد.
این بازی‌ها می‌توانند به‌طور مؤثر حافظه فعال کلامی کودکان را تقویت کنند و همچنین مهارت‌های زبانی آنها را در هر مرحله از رشد بهبود بخشند. با افزایش سن کودک، بازی‌ها می‌توانند پیچیده‌تر شده و چالش‌های بیشتری را به آنها ارائه دهند تا توانایی‌های حافظه فعال و زبانی آنها به حداکثر برسد.
برای دریافت مشاورۀ تلفنی یا وقت ملاقات حضوری اینجا را کلیک کنید.
اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ گفتاردرمانی هستید، به سایر پُست های من در «اخبار علمی» مراجعه نمایید.
دکتر مجید اوریادی
دکترای تخصصی گفتاردرمانی