گوش دادن فعال مهارتی اساسی برای فرزند خردسال شماست که باید آن را در طول دوران رشدش بیاموزد.
گوش دادن با دقت می تواند راهکاری کمکی برای توسعه روابط بین فردی و دوست یابی برای فرزندتان باشد.
همچنین، این مهارت می تواند به فرزندتان در کسب اطلاعات بیشتر در کلاس کمک کند.
گوش دادن دری را برای فرزندتان به سوی فرصت های فوق العاده برای برقراری ارتباط و تعامل با جهان اطراف می گشاید.
در این مقاله، به تفاوت میان گوش دادن غیرفعال و فعال و پنج روش برای آموزش فرزندتان برای تبدیل شدن به شنونده ای فعال خواهیم پرداخت.
گوش دادن غیرفعال در برابر گوش دادن فعال
تفاوت بین گوش دادن غیرفعال و فعال اینست که شنونده غیرفعال فقط آنچه را که مخاطب می گوید می شنود؛ اما، هیچ تلاشی برای درک و فهم پیام مخاطب و یافتن منظور وی نمی کند.
همه ما لحظاتی را تجربه کرده ایم که فردی با ما صحبت کرده، اما، ما قادر نیستیم به یاد بیاوریم که چه چیزی را به ما گفته و چرا آن چیز را به ما گفته است.
این لحظات نمونه ای از گوش دادن غیرفعال است.
هنگامی که فردی به صورت فعال گوش می کند، تلاش می کند تا آنچه را که شنیده پردازش کند؛ یعنی، تکه های اطلاعات موجود در آن را کنار هم قرار دهد تا به مفهوم و پیامی که مخاطب می خواهد به او منتقل کند دست یابد یا آن را بفهمد.
1. تمرین روی تماس چشمی
تمرین روی حفظ تماس چشمی با فرزندتان به او در کسب این عادت کمک می کند.
تماس چشمی می تواند توجه و تمرکز را بهبود بخشد.
چیزهای زیادی هستند که می توانند توجه ما را به خودشان جلب کنند؛ برای مثال، یک رنگ براق، یک پرنده، یک صدا.
حتی بزرگسالان گاهی اوقات، زمانی که کسی دارد با آنها صحبت می کند، به اطراف نگاه می کنند.
بنابراین، یک تماس چشمی کوچک می تواند اثرات مثبت زیادی در حفظ توجه و برقراری ارتباط بهتر داشته باشد.
2. تقویت سؤالات تعقیبی
روش دیگر برای پرورش گوش دادن با دقت و به یادآوری اطلاعات، پرسیدن سؤالات درباره محتوای پیام است.
برای تمرین بر روی این مهارت، داستانی را برای فرزندتان بخوانید و در انتهای آن، سؤالاتی را درباره داستان از او بپرسید و او را تشویق کنید تا اگر پاسخ سؤالی را که نمی داند، درباره اش از شما سؤال کند تا برایش توضیح دهید.
3. انجام بازی های گوش دادن
کی دوست نداره بازی کنه؟
با فرزندتان بازی «صدای چی بود؟» را انجام دهید.
این یک تمرین و بازی معروف برای کودکان خردسال است و به راحتی می توانند در آن مشارکت کنند.
از فرزندتان بخواهید تا چشمانش را ببندد و شما صدایی را پخش می کنید. این صدا می تواند صدای یک حیوان، آژیر یک ماشین، صدای یک سوت یا جغجغه یا هر صدای دیگری باشد که به ذهن تان می رسد.
از فرزندتان بخواهید تا با دقت به صدا گوش دهد و بگوید چه می شنود.
شما از دیدن چهره هیجان زده فرزندتان که منتظر شنیدن صدای بعدی است، به وجد خواهید آمد!
بازی دیگری که به راحتی می توانید با فرزندتان انجام دهید، تمرین نقاشی کشیدن است.
یک ورقه کاغذ و چند مدادرنگی به فرزندتان بدهید و از او بخواهید به آنچه که توصیف می کنید، با دقت گوش دهد.
سپس، آنچه را که برایش توصیف کرده اید را روی کاغذ نقاشی کند.
خواهید دید که این بازی چقدر برای فرزندتان جذاب و لذت بخش است!
بازی جذاب دیگر اینست که از فرزندتان بخواهید تا وسایلی را که برای آماده کردن شام نیاز هست را برای شما بیاورد.
4. توضیح دادن درباره اهمیت رعایت نوبت حین حرف زدن
با فرزندتان درباره اهمیت این صحبت کنید که چرا بهتر است منتظر بماند تا نوبت به او برسد تا حرف بزند.
فرزند شما به طور غریزی و ناخودآگاه تمایل دارد تا وسط حرف شما بپرد و چیزی بگوید یا سؤالی بپرسد.
به فرزندتان کمک کنید تا بفهمد وقتی وسط حرف کسی می پرد یا حرفش را قطع می کند، چه احساس بدی را در آن فرد ایجاد می کند.
همچنین، به فرزندتان جایگزین هایی برای این کار بدهید؛ مانند بالا بردن دست و اجازه گرفتن یا منتظر به پایان رسیدن صحبت مخاطب ماندن.
5. برقراری ارتباط به صورت شفاف
هنگامی که روی پیشرفت و بهبود مهارت های گوش دادن فرزندتان کار می کنید، راهکارهایی هست که می توانید از آنها برای آموزش فرزندتان کمک بگیرید.
یکی از این راهکارهای مهم اینست که الگوی فرزندتان باشید؛ یعنی، هنگامی که او صحبت می کند، به دقت و به طور فعال به حرف هایش گوش دهید.
وقتی با حوصله و دقت به حرف های فرزندتان گوش می دهید، او می توانید لبخندها و سر تکان دادن های شما را ببیند.
از این طریق یاد می گیرد که یک شنونده فعال چه ویژگی هایی دارد و چگونه رفتار می کند.
بنابراین، فرزندتان سعی می کند تا هنگام حرف زدن با شما، ادای تان را در آورد و این بخش مهمی از یادگیری و پیشرفت است.
راهکار مفید دیگر اینست که وقتی از فرزندتان می خواهید که تکالیف یا فعالیت هایی را تکمیل کند، این کار را بدون عجله و با حوصله انجام دهید.
ابتدا یک تکلیف یا فعالیت را به او بگویید؛ پس از انجام آن، فعالیت بعدی را از او بخواهید تا انجام دهد.
به این روش، از گیج شدن و حواس پرتی فرزندتان جلوگیری می کنید.
اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ گفتاردرمانی هستید، به سایر پُست های من در «اخبار علمی» مراجعه نمایید.
دکتر مجید اوریادی
دکترای تخصصی گفتاردرمانی