اکنون شما متقاعد شدید که چقدر بازی نمادی برای رشد شناختی فرزندتان اهمیت دارد و آماده اید تا به پرورش بازی نمادی در او کمک کنید.
در این مطلب، می خواهیم ایده های جالبی را در خصوص نحوۀ تشویق و پرورش بازی نمادی در فرزندتان در قالب سه مرحله با شما در میان بگذاریم:
مرحلۀ اول: نخستین روزها (حدود 3 تا 18 ماهگی)
1. اسباب بازی های مختلفی را در اختیار فرزندتان قرار دهید. البته هر زمان فقط یک اسباب بازی را به او بدهید تا اسباب بازی ها همیشه برایش تازگی داشته باشند. جغجغه ها، توپ ها، آجره ها و فنجان هایی که در هم فرو می روند همگی اسباب بازی هایی هستند که می توانید از آنها برای پرورش بازی نمادی در فرزندتان کمک بگیرید. به او نشان دهید که چگونه می تواند آنها را به هم و به سطوح مختلف بکوبد و از صداهای مختلفی که تولید می شود لذت ببرد.
2. روبه روی هم بنشینید و پاهای تان را باز کنید تا فضایی بین پاهای شما و فرزندتان ایجاد شود. توپ ها و ماشین ها را به سمت هم حرکت دهید. برای لذت بخش تر کردن بازی برای فرزندتان، از خودتان صدا درآورید.
مرحلۀ دوم: دورۀ نوپایی (18 ماهگی تا 3 سالگی)
1. با استفاده از اسباب بازی های موردعلاقه فرزندتان خاله بازی راه بیندازید. بشقاب ها و کارد و چنگال ها را برایش نام ببرید. از درب بطری ها، ظروف ماست و سایر مواد بازیافتی به جای ست چای خوری اسباب بازی استفاده کنید. به عروسک ها غذا دهید. چه کسی از خوردن آب نبات زیاد شکم درد می گیرد؟
2. اجازه دهید تا فرزندتان در کارهای آشپزخانه با شما مشارکت کند. به او کاسه ای خالی و قاشق دهید تا خمیر کیک خیالی اش را هم بزند. در عین حال، آمادگی این را داشته باشید که به او مواد واقعی بدهید تا لیس بزند.
مرحلۀ سوم: وانمود کردن در دورۀ پیش دبستانی (3 تا 5 سالگی)
1. مجموعه ای از لباس ها، کفش ها، دستکش ها، کلاه ها، کیف ها و عینک های آفتابی کهنه و قدیمی نگه دارید و در این مرحلۀ سنی در اختیار فرزندتان قرار دهید تا آنها را بپوشد و وانمود کند شخص دیگری است. از این طریق می توانید حداقل نیم ساعت فرزندان را مشغول نگه دارید.
2. اگر شهامت دارید، می توانید موقتاً گوشۀ حیاط یا اتاق پذیرایی را تبدیل کنید به غرفۀ میوه فروشی، مطب دکتر یا کلینیک دامپزشکی. از قبل فکر کنید و تمام جعبه های خالی غلات و قوطی ها را برای چنین موقعیت هایی نگه دارید.
3. با استفاده از صندلی و پتو یک چادر برپا کنید تا فرزندتان بتواند به کمپینگ برود.
علاوه بر اینها، سعی کنید ایده هایی از خودتان داشته باشد. در حین بازی با فرزندتان تعامل کنید. تا می توانید در حین بازی با فرزندتان تماس چشمی برقرار کنید، با او بخندید و نوازشش کنید. از این طریق، فرزندتان علاقه بیشتری پیدا می کند تا با شما بازی کند. این چرخه ای عالیست که از می توانید با کمک آن مهارت های ارزشمندی را به فرزندتان بیاموزید.
اگر فرزندم علاقه ای به بازی نمادی ندارد، آیا باید نگران باشم که مشکلی وجود دارد؟
همه چیز خوب و لذت بخش است تا زمانی که شما نگران می شوید از اینکه فرزندتان درگیر بازی نمادی نمی شود.
قبل از هر چیز، نفس بکشید. مراحل رشدی در همۀ بچه ها در یک زمان مشخص بروز پیدا نمی کند. وقتی ما دربارۀ کودکان صحبت می کنیم، دربارۀ چارچوبی کلی حرف می زنیم، نه یک برنامۀ زمانبندی مشخص.
به خاطر بسپارید که طیف وسیعی از رشد طبیعی وجود دارد. در عین حال، بسیاری از والدین در خصوص اختلال طیف اوتیسم نگرانند. نتایج پژوهش ها نشان داد که هیچ تفاوتی بین کودکان دچار اوتیسم با کودکان دچار سایر تاخیرهای تکاملی در خصوص زمان شروع بازی نمادی وجود ندارد. اما، ارتباط قوی ای بین بازی، زبان و شناخت وجود دارد.
اگر فرزندتان سنین پیش دبستانی را پشت سر گذاشته و هنوز به تنهایی بازی می کند و از تکرار وقفه ناپذیر فعالیت های مشابه لذت می برد (مثلاً اسباب بازی هایش را ردیف می کند یا با پازل های مشابهی بازی می کند)، فرزندتان در بازی نمادی مشارکت نمی کند و با سایر کودکان همکاری نکرده و ارتباط برقرار نمی کند، با فرد متخصصی (روانپزشک کودک و نوجوان، روانشناس، گفتاردرمانگر) مشورت نمایید.
اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ گفتاردرمانی هستید، به سایر پُست های من در «اخبار علمی» مراجعه نمایید.
دکتر مجید اوریادی
دکترای تخصصی گفتاردرمانی