گفتاردرمانی چیست؟

گفتاردرمانی عبارت است از درمانی که منجر به بهبود توانایی صحبت کردن و سایر مهارت های زبانی شما/ همسر/ فرزند/والدین تان می شود.

گفتاردرمانی به شما/ همسر/ فرزند/والدین تان کمک می کند تا بتوانید افکارتان را بیان کنید و آنچه سایر افراد به شما می گویند را درک کنید.

گفتاردرمانی می تواند مهارت های شناختی شما/ همسر/ فرزند/والدین تان از جمله حافظه و توانایی حل مسئله را در شما بهبود بخشد.

گفتاردرمانگر (آسیب شناس گفتار و زبان) با استفاده از رویکردهای درمانی و تمرینات خاص در جهت برطرف ساختن نیازهای خاص ارتباطی شما/ همسر/ فرزند/والدین تان کمک می کند.

برخی از افراد برای صحبت کردن و برقراری ارتباط به کمک نیاز دارند.

سایر افراد برای پردازش و درک بهتر زبان به کمک نیاز دارند.

گفتاردرمانی در جهت بهبود مهارت های زیر می تواند به شما کمک کند:

1. مهارت های زبانی اولیه (به ویژه در کودکانی که در حال یادگیری حرف زدن و ارتباط برقرارکردن هستند).

2. توانایی استفاده از صدا.

3. درک زبان (فهم بهتر کلمات و جملات).

4. روانی گفتار (روان تر و راحت تر صحبت کردن).

5. وضوح گفتار و بیان (به زبان آوردن راحت تر و انتقال بهتر آنچه می خواهید بگویید).

چگونه می توانم بفهمم که آیا به گفتاردرمانی نیاز دارم؟

اگر فرد آگاهی که در حوزه نظام سلامت یا آموزش و پرورش کار می کند به شما بگوید که شما/ همسر/ فرزند/والدین تان احتمالاً دارای اختلال گفتاری یا زبانی هستید، شما را برای ارزیابی و تشخیص به گفتاردرمانگر ارجاع می دهد. گفتاردرمانگر با کمک ارزیابی های تخصصی و آزمون های خاص علت مشکل گفتاری یا زبانی شما/ همسر/ فرزند/والدین تان را تشخیص می دهد.

برای مثال، اگر فرزندتان در برقراری ارتباط مشکل دارد، گفتاردرمانگر می تواند با تشخیص علت مشکل فرزند شما، اقدامات مداخله ای و درمانی لازم را به فرزندتان ارائه دهد.

گفتاردرمانی چه کار می کند؟

گفتاردرمانی به شما/ همسر/ فرزند/والدین تان کمک می کند تا توانایی صحبت کردن و برقراری ارتباط از طریق زبان را در خودتان بهبود بخشید.

اینکه چه نوع رویکرد گفتاردرمانی به درد شما/ همسر/ فرزند/والدین تان می خورد، بستگی به فاکتورهای مختلفی دارد، شامل: سن شما/ همسر/ فرزند/والدین تان، وضعیت سلامت و چالش های ارتباطی، گفتاری و زبانی که شما/ همسر/ فرزند/والدین تان دارید.

گفتاردرمانگر بر اساس وضعیت و شرایط ویژه شما/ همسر/ فرزند/والدین تان، رویکرد و تمرینات درمانی مناسب را پیشنهاد می کند.

رویکردها و طبقه بندی های بسیار متنوع در گفتاردرمانی وجود دارد و گفتاردرمانگر باتجربه رویکردی را انتخاب می کند که برای شما/ همسر/ فرزند/والدین تان بهترین نتیجه را به همراه داشته باشد.

گفتاردرمانی چه مشکلاتی را می تواند درمان کند؟

گفتاردرمانی می تواند برای هر کسی که دچار اختلال ارتباطی است سودمند باشد، از جمله آسیب شنوایی و اختلال بلع.

به طور کلی، گفتاردرمانی در درمان اختلالات زیر مؤثر است:

1. زبان پریشی (آفازی): افراد دچار زبان پریشی در خواندن، نوشتن، صحبت کردن و درک و فهم زبان مشکل دارند. این اختلال اغلب زمانی ایجاد می شود که به دنبال سکته مغزی یا ضربه به سر و آسیب به مناطق پردازش کننده زبان در مغز، فرد توانایی های زبانی اش را از دست می دهد.

2. کنش پریشی (آپراکسی): افراد دچار کنش پریشی می دانند که چه می خواهند بگویند؛ اما، نمی توانند کلمات را به درستی بیان کنند. این افراد ممکن است مشکلاتی در خواندن، نوشتن، بلع و سایر مهارت های حرکتی داشته باشند.

3. اختلال تولید (تلفظ): افراد دچار اختلالات تولید قادر به تلفظ اصوات گفتاری خاصی نیستند. برای مثال، آنها ممکن است یک صدا را جانشین صدای دیگری کنند (مانند گفتن «تتاب» به جای «کتاب» یا «موتول» به جای «موتور»).

4. اختلالات شناختی-ارتباطی: اگر مناطق مغزی کنترل کننده توانایی تفکر در فردی آسیب دیده باشد، ممکن است مشکلاتی در برقراری ارتباط داشته باشد. افراد دچار اختلالات شناختی-ارتباطی معمولا مشکلاتی در زمینه گوش دادن، صحبت کردن، حافظه و حل مسئله دارند.

5. گفتارفلجی (دیزآرتری): افراد دچار گفتارفلجی گفتاری کند یا نامفهوم دارند. این اختلال زمانی ایجاد می شود که عضلات کنترل کننده گفتار، ضعیف می شوند. علت های رایج گفتارفلجی عبارتند از: سکته مغزی، مالتیپل اسکلروزیس (ام اس)، اسکلروز آمیوتروفیک جانبی (آ اِل اس) یا سایر اختلالات سیستم عصبی.

اختلالات بیانی: افراد دچار اختلالات بیانی در بیان کلمات و انتقال افکارشان مشکل دارند. اختلالات بیانی به دنبال سکته مغزی یا سایر حوادث نورولوژیک، تأخیرهای تکاملی و آسیب شنوایی ایجاد می شود.

اختلالات روانی گفتار: اختلالات روانی گفتار منجر به مختل شدن سرعت، جریان و ریتم گفتار می شود. لکنت (گفتار منقطع یا قفل شده) یک اختلال روانی گفتار است. همچنین، پریده گویی (کلاترینگ) نوعی اختلال روانی گفتار است که فرد جویده جویده و سریع حرف می زند.

اختلالات درکی: افراد دچار اختلالات درکی در فهم یا پردازش آنچه دیگران می گویند مشکل دارند. این افراد خزانه واژگانی محدود و مشکل در پیگیری دستورات کلامی داشته و به نظر می رسد که علاقه ای به مکالمه با دیگران ندارند.

اختلالات تشدید: اختلالات تشدید به شرایط پزشکی گفته می شود که حفرات دهان یا بینی درگیر شده باشند. این درگیری می تواند منجر به مسدودشدن راه هوایی در دهان یا بینی شود و در نتیجه ارتعاش صداهای گفتاری را مختل کند. از جمله مشکلاتی که می تواند علت اختلالات تشدید باشد، می توان به این موارد اشاره کرد: شکاف کام، لوزه های متورم و سایر شرایطی که ساختار دهان و بینی فرد را متأثر می سازند.

بهترین سن برای گفتاردرمانی چیست؟

هر کسی که نیاز به دریافت کمک برای بهبود مهارت های گفتاری یا زبانی اش دارد، می تواند از گفتاردرمانی بهره مند شود.

هیچ سن خاصی وجود ندارد که بهترین سن برای گفتاردرمانی باشد.

گفتاردرمانی هم در کودکان و هم در بزرگسالان می تواند به فرد دچار اختلال ارتباطی کمک کند.

با این حال، نتایج مطالعات پژوهشی و تجارب بالینی نشان می دهد که کودکان نیازمند گفتاردرمانی زمانی به بهترین نتایج و موفقیت دست پیدا می کنند که گفتاردرمانی در سنین کم با آنها شروع شده باشد و مادر یا مراقبی دلسوز در خانه با آنها کار کند.

چه فعالیت های در گفتاردرمانی انجام می شود؟

گفتاردرمانی در کودکان، معمولاً، بازی محور بوده و در قالب بازی، فعالیت هایی در جهت تسهیل رشد مهارت های گفتاری و زبانی با کودک انجام داده می شود.

گفتاردرمانی در بزرگسالان، معمولاً، بر بهبود یا بازسازی مجموعه مهارت های ویژه ای متمرکز است مانند تقویت هماهنگی بین مغز و دهان فرد بیمار.

نمونه هایی از فعالیت های گفتاردرمانی شامل موارد زیر هستند:

1. تمرینات زبان و دهان: گفتاردرمانگر تمرینات و حرکاتی را به فرد نشان می دهد که عضلات و حرکات دهان و زبانش را تقویت می کند. این تمرینات به فرد کمک می کند تا زبانش را برای انجام الگوهای حرکتی هماهنگ آموزش دهد.

2. حرکات چهره ای: کنترل کردن بیانات چهره ای به فرد کمک می کند تا مهارت های حرکتی اش را بهبود بخشد؛ بنابراین، گفتاردرمانگر از شما می خواهد که به تعداد مشخصی، لبخند بزنید یا لب های تان را غنچه کنید؛ سپس، استراحت کنید.

3. خواندن با صدای بلند: اگر اختلال گفتاری شما به شما اجازه نمی دهد تا دهان و زبان تان را به خوبی حرکت دهید، خواندن با صدای بلند می تواند هماهنگی حسی-حرکتی بین مغز و دهان شما را تقویت کند.

4. بازی با کلمات: مطالعات نشان می دهد که بازی هایی از قبیل بازی های حافظه، جستجوی واژه ها و جدول کلمات متقاطع می تواند عملکردهای شناختی فرد را فعال نگه دارد و مهارت های تفکر او را بهبود بخشند.

آیا گفتاردرمانی واقعاً مؤثر و مفید است؟

بله، گفتاردرمانی یک درمان معتبر و مؤثر است که به میلیون ها نفر در سراسر جهان کمک کرده تا به مهارت های ارتباطی، گفتاری و زبانی دست پیدا کنند.

یک تعریف واحد از موفقیت و اثربخشی برای گفتاردرمانی وجود ندارد. گفتاردرمانگر باتجربه می تواند اهداف درمانی متناسب با نیازهای فرد را تعریف کند و به او کمک کند تا به این اهداف دست پیدا کند.

گفتاردرمانی چه پیامدها و نتایج درمانی می تواند داشته باشد؟

گفتاردرمانی پیامدها و نتایج متعددی می تواند به دنبال داشته باشد، اعم از:

1. بهبود عزت نفس فرد.

2. کاهش وابستگی فرد و افزایش استقلال وی.

3. بهبود توانایی فرد برای درک و بیان ایده ها، اندیشه ها و احساسات.

4. آماده کردن کودکان خردسال برای ورود به مدرسه.

5. ارتقاء کیفیت صدای فرد.

6. آموزش مهارت های زبانی اولیه به کودکان خردسال.

7. بهبود عملکرد بلع.

8. ارتقاء کیفیت زندگی فرد.

هر فرد به چند جلسه گفتاردرمانی نیاز دارد؟

نیازهای هر مددجو منحصر به فرد است. برخی از افراد دچار اختلالات ارتباطی، گفتاری و زبانی با چندین جلسه گفتاردرمانی بهبود می یابند. در حالی که، هستند افرادی که به سال ها گفتاردرمانی نیاز دارند.

در برخی موارد با بهبود شرایط سلامتی که منجر به بروز اختلال گفتاری شده است، مهارت های گفتاری و زبانی فرد بهبود پیدا می کند.

بنابراین، اینکه یک فرد به چند جلسه گفتاردرمانی نیاز دارد، بستگی به فاکتورهای زیر دارد:

1. سن فرد.

2. نوع اختلال ارتباطی، گفتاری و زبانی.

3. شدت اختلال فرد و میزان آسیبی که به توانایی های ارتباطی فرد وارد کرده است.

4. نیاز به درمان یا بهبودی شرایط سلامت زیربنایی اختلال ارتباطی فرد.

5. مراجعه منظم و مستمر به گفتاردرمانی.

6. تعیین اهداف درمانی مناسب و انتخاب رویکردها و تمرینات درمانی درست از سوی گفتاردرمانگر باتجربه.