توانمندسازی والدین دارای کودک دچار تأخیر رشد زبانی (قسمت اول)

همۀ کودکان دچار تأخیر رشد زبانی چیزی مهم برای گفتن دارند، ولی، نمی توانند آنچه را که می خواهند به خوبی یا به راحتی سایر همسالان شان بیان کنند.

شاید شما هم فرزندی دارید که دچار تأخیر رشد زبانی است. بنابراین، شما هم می خواهید بدانید در چنین شرایطی، بهترین کاری که می توانید برای فرزندتان انجام دهید چیست؟

شما می خواهید به فرزندتان کمک کنید تا بتواند ارتباط برقرار کند. پس، اگر فرزندی دارید که رشد مهارت های گفتاری و زبانی اش در حد انتظار پیش نمی رود، در سلسله مطالبی که در این خصوص به اشتراک خواهم گذاشت، من را همراهی کنید.

شما اکنون در شروع راه هستید.

کودکان حرف زدن را به تنهایی یاد نمی گیرند. آنها با گذراندن وقت با افراد مهمی که در کنارشان زندگی می کنند، به ویژه والدین، به تدریج برقراری ارتباط را فرا می گیرند. شما و فرزندتان از بدو تولد او در حال برقراری ارتباط با هم بوده اید. در جریان این ارتباط، رابطۀ قوی بین شما و فرزندتان پرورش پیدا کرده است.

برای اینکه به فرزندتان کمک کنید تا به بهترین عملکرد ارتباطی اش دست پیدا کند، فقط نیاز دارید بر پایۀ رابطه ای که تا کنون با او بنا کرده اید پیش بروید.

در سلسله مطالبی که پیش رو خواهید داشت، شما راهکارهای ساده، ولی قوی را خواهید آموخت که از طریق آنها می توانید به فرزندتان کمک کنید تا به بهترین عملکرد ارتباطی اش دست پیدا کند.

شما درخواهید یافت که موقعیت های روزمره، مانند لباس پوشاندن یا خواباندن فرزندتان، فرصت های عالی هستند که می توانید از این راهکارها بهره ببرید.

همچنین، خواهید دید که یاددادن برقراری ارتباط به فرزندتان در طول روز کار دشوار یا استرس زایی برای شما یا او نیست.

در واقع، این کار بخشی طبیعی از لحظاتی می شود که شما با فرزندتان سپری می کنید.

کودکان چگونه و چرا ارتباط برقرار می کنند؟

برقراری ارتباط فقط حرف زدن نیست. زمانی که دو نفر به هر طریق ممکن، حتی بدون استفاده از کلمات، پیامی با هم ردوبدل می کنند، در حال برقراری ارتباط هستند.

بچه ها خیلی قبل تر از اینکه شروع به حرف زدن کنند، ارتباط برقرار می کنند. چگونه؟! از طریق گریه کردن، لبخند زدن، صداسازی، حرکت دادن بدن شان یا دست دراز کردن به سمت چیزی.

وقتی کودک بزرگتر می شود، آنچه در ذهنش می گذرد را به روش های دیگری، مانند اشاره کردن و گفتار به شما منتقل می کند.

دانستن اینکه فرزندتان چگونه ارتباط برقرار می کند، نخستین گام برای کمک کردن به او برای ارتقاء و بهبود عملکرد ارتباطی اش است.

آگاهی یافتن دربارۀ اینکه فرزندتان چگونه ارتباط برقرار می کند، اهمیت دارد، ولی شما باید به این فکر کنید که او چرا ارتباط برقرار می کند.

کودکان حتی قبل از استفاده از کلمات، به دلایل مختلف زیادی ارتباط برقرار می کنند:

1- برای اینکه به شما بگویند چه می خواهند یا چه نمی خواهند؛

2- برای اینکه توجه شما را جلب کنند؛

3- برای اینکه از شما سؤال کنند؛

4- یا برای اینکه چیزی را به شما اطلاع دهد یا گوشزد کنند.

وقتی توانایی های ارتباطی کودکان توسعه می یابد، آنها بهتر می توانند آنچه را که در ذهن شان می گذرد و آنچه را که برای شان مهم است، با شما در میان بگذارند.

هرچه دربارۀ چگونگی و چرایی برقراری ارتباط فرزندتان بیشتر بدانید، بهتر می توانید پیام هایی را که به شما می دهد را ببینید و بشنوید؛ حتی پیام هایی که خیلی آشکار نیستند.

فهرست های زیر چگونگی و چرایی برقراری ارتباط کودکان را توصیف می کنند. با استفاده از این فهرست ها می توانید چگونگی و چرایی برقراری ارتباط در فرزندتان را چک کنید.

چگونه فرزندم ارتباط برقرار می کند:

1- گریه می کند؛

2- جیغ می کشد؛

3- لبخند می زند؛

4- بدنش را حرکت می دهد (لگد می زند، تکان می خورد)؛

5- حالات چهره اش را تغییر می دهد؛

6- صداسازی می کند؛

7- دستش را به سمت اشیاء دراز می کند؛

8- به شما یا آنچه می خواهد نگاه می کند؛

9- اصوات را تقلید می کند؛

10- دستم را به سمت آنچه می خواهد می برد؛

11- به آنچه می خواهد نگاه می کند و سپس به من نگاه می کند؛

12- به آنچه می خواهد اشاره می کند؛

13- برای جلب توجه من به چیزی اشاره می کند؛

14- از اشارات استفاده می کند، مانند حرکت دادن دستش به نشانۀ بای بای کردن؛

15- از صداهایی استفاده می کند که مخفف کلمات هستند؛

16- از کلمات منفرد یا علامت های دستی استفاده می کند؛

17- دو کلمه یا بیشتر را با هم ترکیب می کند.

چرا فرزندم ارتباط برقرار می کند:

1- برای اینکه گرسنه یا خسته است؛

2- برای اینکه خوشحال است؛

3- برای اینکه به چیزی که موردعلاقه اش پاسخ دهد، مانند صدای من؛

4- برای اینکه به چیزی اعتراض یا آنرا رد کند؛

5- برای اینکه جلب توجه کند؛

6- برای اینکه درخواست کند؛

7- برای اینکه چیزی را به شما نشان دهد یا به شما بدهد؛

8- برای اینکه سلام یا خداحافظی کند؛

9- برای اینکه به دیگران پاسخ دهد؛

10- برای اینکه به چیزی که موردعلاقه اش است اشاره کند؛

11- برای اینکه سؤالی بپرسد؛

12- برای اینکه چیزی را اطلاع دهد یا گوشزد کند.

اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر دربارۀ گفتاردرمانی هستید، به سایر پُست های من در «اخبار علمی» مراجعه نمایید. 

دکتر مجید اوریادی

دکترای تخصصی گفتاردرمانی